Plofkip weg dankzij of ondanks toezichthouder ACM?
Het aanbod van duurzamer kippenvlees in de winkelschappen is groter dan ooit, berichtte Trouw onlangs. Plofkippen zijn uit de supermarktschappen verdwenen, zo blijkt uit een onderzoek van de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Feit is dat supermarkten dezer dagen vrijwel allemaal kuikens van een langzamer groeiend ras aanbieden als huismerkkippen. Dat zijn echter bij lange na niet de vleeskuikens die onder het Beter Leven keurmerk van de Dierenbescherming worden verkocht. Deze dieren beschikken bijvoorbeeld over meer ruimte per kip en altijd een overdekte uitloop naar buiten, huismerkkippen hebben dit niet.
De toezichthouder oordeelde in 2015 negatief over de plannen van de supermarkten, die een ‘kip van morgen’ in de markt wilde zetten, als antwoord op de felle weerstand tegen de plofkip. Onderdeel van die afspraak was dat die eindelijk uit de schappen zou worden gehaald. De ACM vond dit te ver gaan: de voordelen voor de consument én voor het kippenwelzijn waren niet groot genoeg om de hogere prijs te rechtvaardigen.
Voorloper
Vervolgens hebben supermarkten ieder hun eigen ‘kipconcept’ ontwikkeld, waarbij onafhankelijke keurmerken zoals het Beter Leven keurmerk van de Dierenbescherming een belangrijke rol hebben gespeeld als voorloper in de markt. Dat de ACM nu lijkt te zeggen dat het allemaal goed is gekomen klinkt wat makkelijk en doet de waarheid enigszins geweld aan, maar tegelijkertijd is de Dierenbescherming blij dat het Beter Leven keurmerk als katalysator werkt.
De supermarktconcepten halen qua dierenwelzijn echter niet het niveau van 1 ster Beter Leven keurmerk. Dit blijkt uit het rapport van de ACM, en uit een eigen publicatie van de Dierenbescherming. De hogere groeisnelheid, meer dieren per vierkante meter, en gebrek aan daglicht zijn een aantal aspecten die nog ondermaats zijn in de supermarktconcepten. Een ander probleem is het gebrek aan onafhankelijke borging bij de supermarktconcepten: ze maken wel gebruik van onafhankelijke controleurs maar zijn zelf eigenaar van het concept. Dat is toch de slager die zijn eigen vlees keurt.
Daarom ziet de Dierenbescherming liever dat alle supermarkten, net als voor varkensvlees, overstappen op kippenvlees met minimaal 1 ster van het Beter Leven keurmerk. Het probleem is dat geen enkele supermarkt als eerste deze stap durft te nemen, omdat ze vrezen dat de consumenten dan naar de concurrent gaan voor hun kipfilet. En onderling afspraken maken hierover ligt gevoelig na het ACM-oordeel over de Kip van Morgen. Daarom is het goed dat de ACM juli van dit jaar in een concept-leidraad heeft vastgelegd wanneer bedrijven afspraken kunnen maken om duurzaamheidsdoelen te bereiken. Maar dit mag voorlopig alleen voor klimaat- en milieudoelen; het is essentieel dat hierin ook ruimte wordt gemaakt voor dierenwelzijn.
Foodservice blijft achter
Terwijl de supermarkten wel stapjes vooruit hebben gezet, blijft de foodservice (bijvoorbeeld restaurants, catering) nog ver achter. In het rapport van de ACM is te lezen dat de kipproducten die hier verkocht worden nog allemaal komen van snelgroeiende vleeskuikens, oftewel plofkippen. De foodservicemarkt is veel meer versnipperd dan die van de supermarkten, waardoor eigen concepten opzetten behalve suboptimaal voor dierenwelzijn, ook veel ingewikkelder zal zijn. Omschakelen naar producten met een onafhankelijk dierenwelzijnskeurmerk is daarom de logische keuze, en als het daarvoor nodig is om onderling afspraken te maken zal de ACM dat serieus moeten bekijken.