Veelgestelde vragen
De Dierenbescherming doet niet aan vleespromotie, het zijn de verkopers die dit doen. De Dierenbescherming geeft alleen met een label met sterren aan hoe diervriendelijk het leven van de dieren geweest is.
Voor mensen die geen vlees eten of al lang uitsluitend biologisch vlees consumeren is het Beter Leven keurmerk niet bedoeld. Het Beter Leven keurmerk richt zich op de mensen die nu nog (soms onbewust) kiezen voor gangbaar vlees. Door hen te helpen met het maken van een andere keuze, krijgen veel dieren een beter leven. Met het Beter Leven keurmerk doet de Dierenbescherming dus niet aan vleespromotie, maar juist aan dierenwelzijnspromotie.
Het Beter Leven keurmerk is 10 jaar geleden geintroduceerd als label voor dierlijke producten die qua dierenwelzijn tussen gangbaar en biologisch inzitten.
Dergelijke producten werden toen nauwelijks aangeboden in de supermarkten en ze waren niet heel duidelijk te herkennen. Bij het Beter Leven keurmerk snappen consumenten meteen dat het om een beter leven voor dieren gaat, omdat het logo van de Dierenbescherming er op staat.
Om goede keurmerken van ‘onzinkeurmerken’ te kunnen onderscheiden heeft MilieuCentraal een keurmerkenwijzer gemaakt. Zij beoordeelt hoe streng de eisen van de keurmerken en logo’s zijn, of de controle goed is en of ze transparant zijn in hun informatie. Uit deze beoordeling zijn 11 ’topkeurmerken’ naar voren gekomen. Het Beter Leven keurmerk behoort ook tot dit elftal.
Nee. Ook in Europa zitten veehouders en vleesverwerkers die deelnemen aan het Beter Leven keurmerk en voor de Nederlandse markt produceren. Ook deze buitenlandse veehouders en verwerkers worden gecontroleerd door de certificerende instellingen. De bedrijven vind je onder andere in België, Duitsland, Frankrijk en Polen.
De Dierenbescherming verdient géén geld aan het Beter Leven keurmerk. Sterker, het Beter Leven keurmerk kost de Dierenbescherming, als eigenaar, alleen maar geld. Die kosten zitten in beleidsmatig werk zoals het (door)ontwikkelen van de dierinhoudelijke criteria, het geven van voorlichting over diervriendelijker consumeren en promoten van het Beter Leven keurmerk.
De uitvoering van het Beter Leven keurmerk is uitbesteed aan de Stichting Beter Leven keurmerk (SBLk) Dit is een compacte organisatie zonder winstoogmerk die haar kosten doorberekent aan deelnemende bedrijven. Wat doet deze stichting precies?
De SBLk:
- Behandelt en beoordeelt aanvragen van bedrijven en verleent de goedkeuring;
- Beoordeelt productspecficaties / recepturen en communicatie-uitingen op de verpakking;
- Zorgt ervoor dat deelnemers controles op hun bedrijf krijgen van de certificatie-instellingen (CI’s);
- Houdt toezicht op de CI’s die de fysieke controle en handhaving bij de deelnemende bedrijven uitvoeren.
Bij de Stichting werken tussen de 10 en 15 mensen (varieert met tijdelijke inhuurkrachten, afhankelijk van de workload).
De kosten die bedrijven betalen aan de SBLK om deel te kunnen aan het Beter Leven keurmerk verschil per type bedrijf en omvang. Zo betalen veehouderijbedrijven niet voor deelname.
Veel mensen willen per se vlees eten en willen er niet veel voor betalen. Zolang die vraag er is, blijven supermarkten vlees aanbieden tegen een zo laag mogelijke prijs. De dieren betalen de rekening met een ellendig leven in de vee-industrie. Slechts 1% van de jaarlijks meer dan 450 miljoen dieren in de Nederlandse veehouderij leeft in diervriendelijkere veehouderijsystemen zoals de biologische veehouderij. De Dierenbescherming wil ook iets doen voor de overige 99% van de dieren die onder slechte omstandigheden leven.
Het Beter Leven keurmerk stimuleert veehouders, slachterijen en supermarkten om deze dieren een beter leven te geven. Hoe meer verbeteringen ze aanbrengen, hoe meer sterren hun product krijgt, waarmee het bedrijfsleven zich positief in de markt kan onderscheiden.
Voor consumenten wordt rekening houden met het dierenwelzijn een stuk makkelijker; ze hoeven alleen maar op het Beter Leven keurmerk van de Dierenbescherming te letten.
Zo krijgt het dier een beter leven, de boer krijgt meer mogelijkheden over te stappen op diervriendelijker veehouderij, de detailhandel krijgt meer onderscheidend vermogen, de consument krijgt meer keuze in diervriendelijker geproduceerd vlees en eieren en de Dierenbescherming helpt heel veel landbouwhuisdieren aan een beter welzijn. Een haalbare oplossing dus voor iedereen.
De Dierenbescherming zet zich al jaren in voor een beter leven van de miljoenen dieren in de vee-industrie. Zij doet dit onder meer door overleg, lobby en zo nodig publieksacties richting publiek, bedrijfsleven en overheid.
De Dierenbescherming is een pragmatische organisatie die het Beter leven keurmerk ziet als een instrument om de veehouderij via de weg van overleg en geleidelijkheid diervriendelijker te maken. Minder en beter is daarbij een leidraad, waarbij we niet aarzelen om ook een vegetarische/veganistische leefstijl te propageren.
Veehouders moeten investeringen doen en hogere kosten maken om te kunnen voldoen aan de dierenwelzijnseisen die het Beter Leven keurmerk stelt. Die hogere kosten worden doorberekend aan de consument.
Uit diverse onderzoeken blijkt dat grote groepen consumenten bereid zijn 5 tot 25% meer te betalen voor een hoger dierenwelzijn. Producten met 1 ster zijn zo’n 5 tot 15% duurder. Bij producten met 2 sterren kan de meerprijs oplopen tot 25%. En bij producten met 3 sterren kan de meerprijs oplopen tot 40% voor biologisch varkensvlees en wel 200% voor biologische kip.
Het liefst ziet de Dierenbescherming natuurlijk dat veehouders en consumenten direct voor het hoogste aantal sterren met het hoogste dierenwelzijn kiezen, maar dat is helaas niet de praktijk. Veehouders vinden overstappen van gangbare veehouderij naar biologisch vaak te moeilijk en te riskant en consumenten vinden het prijsverschil tussen gangbaar en biologisch vlees dikwijls te groot. Daarom zet de Dierenbescherming met het Beter Leven keurmerk segmenten op tussen de gangbare veehouderij en de biologische veehouderij in.
1 ster
Er is voldoende aandacht voor dierenwelzijn. De dieren krijgen meer ruimte en speelmateriaal.
2 sterren
Er is ruim voldoende aandacht voor dierenwelzijn. Alle dieren krijgen nog meer ruimte en mogen naar buiten.
3 sterren
Er is de meeste aandacht voor dierenwelzijn. Alle dieren kunnen naar buiten. De stal is zo ingericht dat het dier zoveel mogelijk keuzevrijheid heeft.
Tot nu toe gaat het Beter Leven keurmerk niet ten koste van biologische producten. Sinds de start van het Beter Leven keurmerk in 2007 is haar marktaandeel snel sterk gegroeid, maar ook het marktaandeel van biologisch blijft gestaag doorgroeien. Er zijn dan ook tot nu toe geen aanwijzingen dat het Beter Leven keurmerk ten koste van de verkoop van biologisch gaat. Uiteraard blijft de Dierenbescherming dit in de gaten houden.
Dat de groei van biologisch doorgaat is eigenlijk niet zo vreemd. Er is namelijk een groep consumenten die heel bewust voor biologisch kiest en goed geïnformeerd is. Die zullen niet voor minder kiezen. Daarnaast is er een flinke groep consumenten die af en toe eens biologisch koopt en waarvan geleidelijk mensen steeds vaker biologisch eten. Maar menig consument vindt de meerprijs van biologisch te hoog. Het niet-biologische vlees met het Beter Leven keurmerk van de Dierenbescherming vormt een segment tussen gangbaar en biologisch vlees in. Zo ontstaan er meer mogelijkheden om voor diervriendelijker vlees te kiezen. Tot nu toe helpt het Beter Leven keurmerk juist om het totale verkoopaandeel van diervriendelijker geproduceerd vlees op te krikken.
Nee. Het voornaamste verschil tussen biologisch vlees en vlees met het Beter Leven keurmerk met 3 sterren, is dat er bij het biologisch produceren van vlees niet alleen rekening wordt gehouden met het dierenwelzijn, maar ook met bijvoorbeeld milieuaspecten. Bij vlees dat geproduceerd wordt onder het Beter Leven keurmerk wordt daarentegen primair gelet op het dierenwelzijn. Hoewel biologisch vlees en vlees met het Beter Leven keurmerk met 3 sterren dus niet hetzelfde is, is biologisch wel het hoogst haalbare in Nederland voor wat betreft dierenwelzijn en sluit de Dierenbescherming hier daarom wel op aan.
Biologisch geproduceerd vlees krijgt daarom altijd het Beter Leven keurmerk met 3 sterren, mits er ook aan de criteria die het Beter Leven keurmerk aan het slachten stelt, is voldaan.
Inmiddels zijn er diverse niet-biologische eierproducenten (met als merknamen: Rondeel, Gijs-ei, Kipster en Vrolijke kip-ei) die het Beter Leven keurmerk met 3 sterren krijgen. Dat geldt ook voor het niet-biologische Livar varkensvlees.
Biologisch is een manier om lekker en divers eten te produceren met respect voor de natuur, zonder chemische bestrijdingsmiddelen of kunstmest, en met respect voor het dier.
De biologische veehouderij streeft naar gezonde en weerbare dieren, die op een manier worden gehouden die zoveel mogelijk aansluit bij hun natuurlijke aard. Preventief gebruik van antibiotica en gebruik van hormonen is uit den boze. De dieren moeten ruimte en mogelijkheden krijgen om natuurlijk gedrag te vertonen. Runderen kunnen grazen, varkens mogen wroeten, kippen krijgen legnesten, kunnen een zandbad nemen en kunnen naar buiten. Ingrepen in het lichaam zijn zo min mogelijk toegestaan. Kippensnavels worden niet gekapt. Varkens mogen hun krulstaart houden. De dieren worden ook zoveel mogelijk ingezet als onderdeel van de kringloop, d.w.z. dat de mest weer wordt gebruikt om het land te bemesten.
Het is dus niet voor niks dat de Dierenbescherming biologisch zo diervriendelijk vindt dat het hieraan in het kader van het Beter Leven keurmerk het hoogste aantal van 3 sterren toekent.
Overigens wil dat niet zeggen dat de biologische veehouderij de hemel op aarde is, er zijn ook in de biologische veehouderij punten van zorg en aandacht. Vandaar dat de Dierenbescherming samen met de biologische veehouderij ook betrokken is bij projecten om waar nodig (verdere) verbeteringen te realiseren.
Biologisch heeft niet het alleenrecht op 3 sterren. Gelukkig zijn er ook andere vormen van veehouderij die qua dierenwelzijn vergelijkbaar goed scoren en daarom ook voor 3 sterren in aanmerking komen.
We verlangen van alle partijen (veehouders, slachterijen, vleesverwerkers, eierpakstations, supermarkten en slagers) die meedoen aan het Beter Leven keurmerk dat zij zich door een onafhankelijke, ter zake deskundige controle instantie laten controleren of aan de criteria van het Beter Leven keurmerk wordt voldaan. De resultaten worden gerapporteerd en als het niet in orde is volgt er een sanctie of zelfs uitsluiting. De kosten van controle zijn geheel voor het betrokken bedrijfsleven.
De Dierenbescherming heeft de intake en borging van het Beter Leven keurmerk ondergebracht bij een aparte uitvoeringsorganisatie; de Stichting Beter Leven keurmerk.
Om erop toe te zien dat producten met het Beter Leven keurmerk ook echt afkomstig zijn van dieren die een beter leven hebben gehad, worden alle partijen in de keten (van boer tot aan de supermarkt en alle schakels daartussen) gecontroleerd door geaccrediteerde, certificerende instellingen. Deze instellingen worden door de Raad voor Accreditatie jaarlijks getoetst op deskundigheid, onafhankelijkheid en professionaliteit. De controles worden uitgevoerd aan de hand van een checklist met vragen die specifiek voor het Beter Leven keurmerk gelden. Eventuele tekortkomingen die bij een controle worden geconstateerd, dienen te worden opgelost. Als er geen afwijkingen worden geconstateerd, wordt er een certificaat afgegeven voor maximaal de duur van één jaar.
Nee. Controles in het kader van het Beter Leven keurmerk worden uitgevoerd door geaccrediteerde certificerende instellingen. Zij worden door de Raad voor Accreditatie jaarlijks getoetst op deskundigheid, onafhankelijkheid en professionaliteit. De certificerende instellingen krijgen op verzoek bijscholing van de Dierenbescherming, opdat de controles zo goed en uniform mogelijk worden uitgevoerd.
Bij heel ernstige overtredingen van de regels voor het Beter Leven keurmerk volgt uitsluiting. Het Beter Leven keurmerk wordt dan afgenomen. Bij iets minder ernstige overtredingen moet de fout binnen een bepaalde periode ongedaan worden gemaakt en volgt op kosten van de overtreder een hercontrole. Bij lichte overtredingen moet de zaak bij de volgende controle over 1 jaar in orde zijn.
Kippen met 2 of 3 sterren Beter Leven keurmerk hebben normaal gesproken toegang tot een vrije uitloop of bosrand. Als er een ophokplicht is, kunnen zij deze niet meer gebruiken. Wel hebben ze nog toegang tot de overdekte uitloop, waar ze ook het buitenklimaat kunnen ervaren maar niet in contact kunnen komen met wilde vogels.
De Europese Commissie heeft besloten dat, indien de door de overheid ingestelde ophokplicht voor pluimvee als gevolg van uitbraken van vogelgriep langer dan 16weken duurt, vrije-uitloopeieren niet meer verplicht afgewaardeerd hoeven te worden naar scharreleieren. Dit geldt ook voor BLk 2 sterren eieren. Door deze aanpassing in de regelgeving wordt het voortbestaan van vrije-uitloopeieren ook in de toekomst beter gewaarborgd. Deze maatregelen zijn van tijdelijke aard. Zodra hier aanleiding voor is, zal de normale regeling weer worden toegepast.
De landelijke ophokplicht geldt ook voor biologische leghennen. Biologische eieren van opgehokte leghennen hoeven niet afgewaardeerd te worden. Biologische en Beter Leven keurmerk 3 sterren eieren, die niet-biologisch zijn, zijn voor wat betreft dierenwelzijn vergelijkbaar met biologisch en de leghennen hebben meer ruimte in de stal en een grotere overdekte uitloop
Op alle eieren staat een eicode die iets zegt over hoe de kip wordt gehouden:
- Biologische eieren – eicode begint met 0
- Vrije-uitloopeieren of graseieren – eicode begint met 1
- Scharreleieren – eicode begint met 2
- Kooi-eieren – eicode begint met 3
Deze codes worden bepaald op basis van Europese regelgeving. Toch zegt dit niet alles over de mate van dierenwelzijn. Dit komt omdat deze wetgeving alleen uitgaat van minimum maten voor bijv. oppervlakte per dier, lengte van zitstokken etc. maar niet van andere zaken zoals de indeling en inrichting van de stal, die bepalend zijn voor het uitvoeren van het natuurlijk gedrag van de kippen. Je moet hierbij denken aan het kunnen scharrelen, stofbaden en rusten.
Zo krijgen de eieren Rondeel bij Albert Heijn, Kipster bij Lidl, het GIJS-ei bij Plus en het Vrolijke Kip Ei bij Deen de Europese code 2 voor scharreleieren, terwijl ze qua diervriendelijkheid 3 sterren van het Beter Leven keurmerk verdienen.
Vrije uitloop eieren kunnen alleen het Beter Leven keurmerk met twee sterren krijgen indien alle bedrijven in de keten (in dit geval dus het bedrijf waar de eieren worden verpakt en het bedrijf waar de kippen worden gehouden) aan de aanvullende criteria van de Dierenbescherming voldoen.
Door de vergaande efficiëntie in het produceren van eieren en vlees, is er een sterke differentiatie ontstaan, waardoor van dezelfde diersoort (kippen) twee zeer verschillende rassen zijn gefokt: vleeskuikens (voor vlees) en leghennen (voor eieren).
Bij het fokken van legkippen die worden gehouden om eieren te produceren, leggen de ouderdieren eieren, waaruit zowel haantjes als hennetjes komen (50-50). De haantjes worden snel na uitkomst uit het ei gedood, want zij leggen geen eieren leggen en ze kunnen niet worden aangehouden voor vleesproductie, omdat er te weinig vlees aan de dieren zit.
In de broederijen, waar zowel de haantjes als de hennetjes uit het ei komen, worden de haantjes gedood in een apparaat met CO2. De haantjes komen eerst in een lage concentratie CO2, waardoor ze buiten bewustzijn raken en daarna gaan ze geleidelijk naar hogere concentraties CO2 waardoor ze uiteindelijk doodgaan. Dit is op dit moment de minst dieronvriendelijke dodingsmethode. De haantjes worden verkocht aan dierentuinen en dierenwinkels om aan andere dieren te worden gevoerd.
Bij alle legkippen die worden gehouden, of het nu gangbaar, biologisch of Beter Leven keurmerk is, wordt het op deze manier gedaan. Er zijn in Nederland momenteel slechts enkele bedrijven (zoals Kipster) waar haantjes van legkippenrassen worden opgefokt voor vlees. Dat is veel te weinig om alle haantjes van legrassen een plek te geven.
Witte eieren zijn lang niet altijd kooi-eieren, maar kunnen ook het Beter Leven keurmerk 1, 2 of 3 ster dragen. Veel mensen denken dat witte eieren uit kooien komen. Dit idee is ontstaan toen scharreleieren geïntroduceerd werden, rond 1970. Deze scharreleieren waren een diervriendelijker alternatief voor de kooi- oftewel legbatterij-eieren die toen nog op grote schaal in de supermarkt te koop waren. Deze eieren waren allemaal wit. Om onderscheidend te zijn werden voor scharreleieren, bruine eieren gebruikt. Hierdoor hebben veel mensen nu nog steeds een negatieve associatie bij witte eieren.
Tegenwoordig zijn er kippenrassen die witte eieren leggen en onder andere geselecteerd zijn op minder verenpikgedrag. Dat maakt ze heel geschikt om met hele (onbehandelde) snavels in diervriendelijke systemen te houden. Zacht verenpikken naar de veren van een andere kip is normaal sociaal gedrag van kippen. Maar door verveling, een grote groepsgrootte, weinig bewegingsruimte, en de aard van het dier, kan dit zachte verenpikken doorslaan naar intensief pikken met verwondingen tot gevolg.
Welke kleur ei een kip legt kan je zien aan haar oorlellen. Kippen met witte oorlellen leggen witte eieren, en kippen met rode oorlellen leggen bruine eieren. De ei-kleur zegt tegenwoordig dus helemaal niets over het systeem waarin de dieren gehouden zijn.
Nee, dat is niet hetzelfde. De Kies Bewust kip is een plofkip, met als verschil dat deze plofkip 10% meer ruimte in de stal heeft dan zijn soortgenoten. Daarnaast krijgt deze kip afleidingsmateriaal (stro en graan) en natuurlijke soja. De kip krijgt géén natuurlijk daglicht.
De Dierenbescherming legt de ondergrens voor een beter dierenwelzijn bij Beter Leven 1 ster. Het belangrijkste punt is dat deze kip van een langzamer groeiend, sterker ras is, dat langer leeft. De kip heeft anderhalf keer zo veel ruimte als de Kies Bewust kip en beschikt merendeels over een overdekte uitloop. Merendeels, want pluimveedrijven die nog maar pas zijn begonnen met kip 1 ster, krijgen voor het bouwen van de overdekte uitloop een overgangstermijn.
De Beter Leven kip krijgt afleidingsmateriaal (stro en graan). Daarnaast krijgt de kip natuurlijk daglicht.
Biologische kippen leven bijna twee maal zo lang als gangbare kippen. Ze hebben dus ook veel meer voer nodig. De kosten van het voer zijn 40% van de totale kosten voor het houden van de kippen en biologisch voer is duurder dan gangbaar voer. Verder hebben de biologische vleeskuikens meer ruimte in de stal en een vrije uitloop naar buiten.
De kippen die onder het 1 ster Beter Leven keurmerk worden gehouden, hebben reeds meer ruimte in de stal, daglicht en meer verrijking dan kippen in de gangbare veehouderij, maar nog niet in alle gevallen een overdekte uitloop. Stikstofmaatregelen veroorzaken vertragingen in de vergunningverlening. De overgangsregeling geeft de pluimveehouders tot uiterlijk 1-1-2027 de tijd om aan dit criterium te voldoen.
Ritueel geslacht vlees zoals Halal- vlees is niet per definitie afkomstig van dieren die onbedwelmd zijn geslacht. Een groot deel van de religieuze gemeenschap is akkoord gegaan met bedwelmen voor de slacht, mits dit op een omkeerbare wijze gebeurt, dat wil zeggen dat de dieren buiten bewustzijn worden gebracht en als ze vervolgens niet gedood zouden worden, weer bij bewustzijn komen zonder verdere nadelige gevolgen. Het Halal vlees dat wordt verkocht met het Beter Leven keurmerk is altijd afkomstig van dieren die bedwelmd worden geslacht. Koosjer vlees is afkomstig van onbedwelmd geslachte dieren en komt dan ook niet in aanmerking voor het Beter Leven keurmerk.
De Dierenbescherming is van mening dat dieren volledig bedwelmd moeten worden voordat ze worden gedood en is dan ook tegen de uitzondering dat dieren in het kader van religieuze overwegingen onverdoofd mogen worden geslacht. Onverdoofd slachten is voor de betrokken dieren zeer stressvol en pijnlijk; de dieren worden op hun zij of rug gelegd, de keel wordt onverdoofd aangesneden en, afhankelijk van de diersoort en de wijze waarop de keel wordt doorgesneden, kan het enkele tot tientallen seconden duren voor het dier buiten bewustzijn is. De Dierenbescherming dringt bij het Ministerie en geloofsgemeenschappen aan op herziening van onbedwelmde slachtpraktijken.
Ja, dit is mogelijk sinds de zomer van 2017. Slagers die het Beter Leven keurmerk willen voeren, moeten dan een complete vleessoort vervangen door Beter Leven vlees.
Tot nu toe zijn er 6 slagerijen in Drenthe die Beter Leven vlees verkopen. Lees hier meer: Beter Leven Slagers – Beter Leven keurmerk (dierenbescherming.nl)